Μια χορογραφία ζωής και θανάτου
Ο Άλεξ Χόνολντ κατάφερε κάτι που στα μάτια του παρατηρητή μοιάζει απίστευτο, υποτάσσοντας σώμα και μυαλό για τον σκοπό. Και η περιπέτειά του είναι υποψήφια για βραβείο Όσκαρ.
Του Θάνου Σαρρή
ΠΗΓΗ: https://www.koutipandoras.gr/article/mia-horografia-zois-kai-thanatoy
«Αν πάντα βάζεις όρια σε ό,τι κάνεις, σωματικό ή οτιδήποτε άλλο, γρήγορα αυτό θα απλωθεί στη δουλειά και τη ζωή σου. Δεν υπάρχουν όρια. Yπάρχει μόνο στασιμότητα και δεν πρέπει να μένει εκεί, πρέπει να πηγαίνεις παραπέρα». Η παραπάνω ρήση του Μπρους Λι έγινε δημοφιλής σε αθλητές που παλεύουν κάθε μέρα για να ξεπεράσουν τα δικά τους όρια. Σωματικά και πνευματικά. Υπάρχουν παραδείγματα που δικαιώνουν τον διάσημο δάσκαλο πολεμικών τεχνών, σε διαφορετικά αθλήματα. Η περίπτωση του Άλεξ Χόνολντ είναι μία από αυτές. «H ελεύθερη αναρρίχηση του Άλεξ Χόνολντ θα πρέπει να γιορτάζεται ως ένα από τα μεγαλύτερα αθλητικά επιτεύγματα κάθε είδους, διαχρονικά», έγραψαν χαρακτηριστικά οι New York Times.
Αντιμετωπίζοντας τον θάνατο
Free Solo, ονομάζεται το ντοκιμαντέρ που διεκδικεί φέτος αγαλματάκι. Είναι παραγωγής National Geographic και βήκε στις αμερικανικές αίθουσες στις 28 Σεπτεμβρίου του 2018. Όλη η παραγωγή κινείται γύρω από την προσπάθεια του Καλιφορνέζου Χόνολντ να επιχειρήσει κάτι που δεν τόλμησε στο παρελθόν κανείς. Να κάνει free solo στον κάθετο γρανιτένιο βράχο El Capitan, στο Εθνικό Πάρκο Γιοσέμιτι. Tι είναι όμως το free solo; Στις οδηγίες του, ο Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Πάτρας είναι σαφής: «Όταν ο αναρριχητής δεν χρησιμοποιεί κανένα μέσο ασφάλισης για την αναρρίχηση σε μεγάλο ύψος, μιλάμε για free solo αναρρίχηση που προφανώς είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη και δεν συνιστάται, ούτε ακόμα και για τους πιο έμπειρους αναρριχητές». Ο Χόνολντ επιχείρησε, δηλαδή, να ανέβει για περίπου 1000 μέτρα σε έναν κάθετο γρανιτένιο βράχο χωρίς σχοινιά, χωρίς εξοπλισμό χωρίς την παραμικρή βοήθεια. Έχοντας μόνο το σώμα και το μυαλό του. Τεχνική, δύναμη και συγκέντρωση, λίγη κιμωλία για τα χέρια του και ένα ζευγάρι παπούτσια.
«Πρώτα από όλα πρέπει να αποδεχθείς ότι αν πάει κάτι στραβά, σκοτώνεσαι. Και μόνο όταν αποδεχτείς αυτή την πραγματικότητα μπορείς να δουλέψεις για να τα καταφέρεις», λέει στο National Geographic o 33χρονος αναρριχητής, ο οποίος έκανε την πρώτη προσπάθεια της ζωής του σε τοίχο γυμναστηρίου, όταν ήταν 10 ετών. Από τότε, η αναρρίχηση έγινε για εκείνον τρόπος ζωής. Μπήκε με υποτροφία στο Berkeley να σπουδάσει μηχανικός, όμως το παράτησε για να αφοσιωθεί σε αυτό που αγαπά πραγματικά. Αισθάνθηκε πραγματικά περήφανος, όταν επέστρεψε στο σχολείο του για να πει στα παιδιά πως δεν είναι απαραίτητο να έχουν πτυχία και εξειδικεύσεις για να είναι πραγματικά επιτυχημένα και χαρούμενα. Αρκεί να ακολουθήσουν το όνειρό τους.
El Capitan
Θαύμαζε πάντα εκείνους που τα κατάφερναν στο πάρκο Γιοσέμιτι και είχε στόχο ζωής να τους ξεπεράσει, να θέσει εκείνος τον πήχη στο ύψος που κανείς άλλος δεν θα τον έφτανε. Δεν το έκανε για τα λεφτά. Για αρκετά χρόνια κοιμόταν σε ένα βαν, τρώγοντας ό,τι πιο φτηνό έβρισκε στο σούπερ μάρκετ. Ακόμα και όταν το 2017 αγόρασε σπίτι, κοιμόταν μέσα στο βαν του για μερικές εβδομάδες, γιατί δεν είχε έπιπλα! Πλέον, είναι vegetarian, δεν πίνει, δεν επιτρέπει στον οργανισμό του να εισάγει κανενός είδους ξένη ουσία. Ουσιαστικά, το μεγάλο βήμα προς την αναγνώρισή του έγινε το 2012, μετά την αναρρίχηση του «Regular Northwest Face of Half Dome», η οποία συμπεριελήφθη στην ταινία Alone in the Wall και του εξασφάλισε συνέντευξη σε δημοφιλή εκπομπή του τηλεοπτικού δικτύου CBS.
Όταν έγινε γνωστός και βρήκε χορηγούς ίδρυσε μια ΜΚΟ για να βοηθά τους ανθρώπους με δυσκολίες. Αναζητούσε συνεχώς νέες προκλήσεις, τρεφόταν από αυτές. Και το 2008 οραματίστηκε για πρώτη φορά να «σολάρει» σε έναν βράχο-πραγματική πρόκληση. Εκεί που δεν είχε τολμήσει ποτέ κανείς. Στον El Capitan. «Είναι ο τοίχος που σε εμπνέει περισσότερο, με κάθε πιθανό τρόπο. Ήταν μεγαλύτερος και δυσκολότερος από οτιδήποτε άλλο έχω κάνει. Αλλά ήταν εφικτό το free solo; Υπάρχουν τόσα πολλά μέρη, που αν ζυγίσεις το πόδι σου λάθος, θα πέσεις και θα σκοτωθείς. Αλλά όταν το σκέφτηκα λογικά και το έσπασα σε κομμάτια, πίστεψα ότι είναι εφικτό».
Έξερεύνησε κάθε σπιθαμή του γρανίτη. Με σχοινιά και παρέα. Έμαθε τον βράχο απ’ έξω, σε σημείο που να γνωρίζει ακριβώς που να τοποθετήσει τα χέρια και τα πόδια του. Αλλά η ασφάλεια από το free solo απέχει παρασάγγας. Μια χορογραφία στο χείλος του γκρεμού. Όμως εκεί, όπως περιγράφει και η μητέρα του στο ντοκιμαντέρ, νιώθει περισσότερο ζωντανός από οπουδήποτε αλλού.
Ελέγχοντας τον φόβο
Κι αν η σωματική προετοιμασία μπορεί να φτάσει στα επιθυμητά επίπεδα με ατελείωτη δουλειά, το πνευματικό σκέλος μοιάζει δυσκολότερο. Η διαχείριση του φόβου, η συγκέντρωση σε ύψος 800 μέτρων με τον αέρα να σφυρίζει, τις παλάμες να ιδρώνουν και το επόμενο βήμα να μοιάζει πραγματικός άθλος.
Η συγκεκριμένη πτυχή του επιτεύγματος του Χόνολντ ήταν κι εκείνη που απασχόλησε την ιατρική επιστήμη. Mελετώντας τον εγκέφαλό του και συγκρίνοντας τα δεδομένα με άλλους ορειβάτες της ηλικίας του, οι γιατροί κατέληξαν ότι στη δική του αμυγδαλή του εγκεφάλου, η οποία «ελέγχει» τα συναισθήματα και κυρίως τον φόνο, τα πράγματα λειτουργούσαν διαφορετικά. Αντιδρούσε πολύ αργά σε ερεθίσματα που στους υπόλοιπους προκαλούσαν έντονη δραστηριότητα. Είναι σαν να έχει εκπαιδεύσει τον ίδιο του τον εγκέφαλο να διαχειρίζεται τον φόβο με τρόπο που ταιριάζει στην αναρριχητική του δραστηριότητα. Ο ίδιος πάντως δεν στέκεται σε τέτοιου είδους αναγνώσεις. «Φοβάμαι όπως κάθε άλλος. Ο κίνδυνος με τρομάζει. Όμως όπως έχω ξαναπεί εκατοντάδες φορές, αν έχω κάποιο χάρισμα αυτό είναι να μένω ήρεμος σε καταστάσεις που δεν αφήνουν κανένα περιθώριο λάθους». Μέσα σε όλα, είχε να διαχειριστεί και την παρουσία των καμερών.
Έτοιμος για τη σκηνή
Ο Τζίμι Τσιν που ανέλαβε την σκηνοθεσία είναι και ο ίδιος ορειβάτης και αναρριχητής, οπότε ήξερε πώς να του συμπεριφερθεί. Κανείς δεν γνώριζε για τη διαδικασία του ντοκιμαντέρ πέραν του ίδιου, της κοπέλας του και κάποιων πολύ κοντινών προσώπων. Το συνεργείο έπρεπε να διατηρήσει πολύ λεπτές ισορροπίες για να μην τον αποπροσανατολίσει. Ούτε να δείχνει φόβο, αλλά ούτε και να τον ενθαρρύνει. Απλά, να κάνει όσο το δυνατόν λιγότερο αισθητή την παρουσία του. Η τεχνολογία βοήθησε πολύ στην καταγραφή, όμως ένα σημαντικό πρόβλημα ήταν ο ήχος. Οι τηλεκατευθυνόμενες κάμερες συχνά ήταν πολύ μακριά για να γράψουν «καθαρό» ήχο με ασύρματα μικρόφωνα, ενώ ήταν εκ των πραγμάτων πολύ δύσκολο να του ενσωματώσουν συσκευή καταγραφής. Για να λύσουν το πρόβλημα απευθύνθηκαν στον ηχολήπτη Τζιμ Χαρστ, ο οποίος είχε το ίδιο χόμπι με τον αναρριχητή. Ακολουθώντας τον, με σχοινιά φυσικά, μπορούσε είτε να λειτουργεί ως πομπός, στέλνοντας τον ήχο στην κάμερα, είτε να καταγράφει ο ίδιος.
To Free Solo είναι υποψήφιο για την κατηγορία Documentary (feature), μαζί με το Of Fathers and Sons, το Hale Country This Morning, This Evening και το RBG, το Minding the Gap «Κάποιος μου είπε ότι αν το Free Solo πάρει το βραβείο, δεν θα με αφήσουν να ανέβω στη σκηνή επειδή δεν ανήκω στην παραγωγή. Αλλά ένας άλλος φίλος μου είπε: Ποιος νοιάζεται; Απλά ανέβα!Πρέπει να περιμένουμε για να δούμε…».
Category: Αποκαλύψεις, Ελευθεροτυπία, Ράδιο "αποκαλύψεις", Τύπος, Χωρίς κατηγορία
