ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ ΝΕΡΑΪΔΕΣ ΚΑΙ ΘΡΥΛΟΙ

20 Ιουλίου 2007 | By mnodaros

Νεράιδες και θρύλοι
Κοτύχι- Στροφυλιά

Κείμενο: Μάκης Νοδάρος Φωτ: Σπύρος Τσακίρης

ΓΕΩ – ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 20.4.2002

Λυγερόκορμες νεράιδες, που χορεύουν σε καταπράσινα υγρά λιβάδια, μαγικοί θρύλοι, μυστικά περάσματα, αρχαία ερείπια, εξωτικά αποδημητικά πουλιά, αιωνόβια δέντρα που… ψιθυρίζουν και κοπάδια με άγρια βόδια, που βόσκουν ελεύθερα σε ομιχλώδη έλη, επιτηρούμενα διακριτικά από έφιππους κτηνοτρόφους. Είναι μερικές από τις εικόνες σπάνιας ομορφιάς τού προστατευόμενου από τη διεθνή συνθήκη Ramsar υδροβιότοπου της λιμνοθάλασσας Κοτυχίου και του δάσους της Στροφυλιάς

Δύο απέραντες πινελιές της φύσης, μια πράσινη και μια γαλάζια, ερωτοτροπούν τολμηρά εδώ και χιλιάδες χρόνια με φόντο το απέραντο φωτεινό γαλάζιο του Ιονίου.Ενα παράκτιο οικοσύστημα με ιχθυοτροφεία, θίνες, άφθονα νερά, εκτεταμένους καλαμιώνες και δάση πεύκων που αγκαλιάζουν ερωτικά, σχεδόν παθιασμένα, εδώ και χιλιάδες χρόνια, μια έκταση 3.700 εκταρίων. Μακριά από τον αχό του πολιτισμού των μεγαλουπόλεων. Εκεί όπου η Ηλεία συναντά την Αχαΐα και ο θρύλος την πραγματικότητα.Λιμνοθάλασσα Κοτυχίου, παλιές αλυκές, αρχαία Υρμίνη, δάσος Στροφυλιάς και η λιμνοθάλασσα του Πρόκοπου, αποτελούν κατά σειρά από το Νότο προς το Βορρά τις περιοχές-σταθμούς σε αυτό το μαγικό μας ταξίδι, που πλάνεψε, εντυπωσίασε και μάγεψε ακόμη και τον πολύπειρο και απαιτητικό στη φωτογραφία Σπύρο.

Ενας επίγειος παράδεισος μήκους 15 χιλιομέτρων, που εκτείνεται από τον Πατραϊκό ώς τις αρχές του Κυλλήνιου κόλπου.Για εσάς που θα αποφασίσετε να δραπετεύσετε εκεί στους ομιχλώδεις υγρότοπους, αν κατά λάθος χαθείτε σε κάποιο από τα δεκάδες ελικοειδή μονοπάτια που θα συναντήσετε ανάμεσά τους, μη φοβηθείτε.Γιατί κάπου εκεί μέσα στα πυκνά φυλλώματα, που παιχνιδίζουν με τον αέρα και τις ακτίνες του Ηλιου, βρίσκεται η Λάμια. Εκείνη η όμορφη νεράιδα, που, όπως λέει η παράδοση, φυλάει από την πανάρχαια εποχή ώς τις μέρες μας την απέραντη πρασινογάλανη πινελιά από το κακό το μάτι και τις βάρβαρες παρεμβάσεις του πολιτισμού μας.Ρωτήστε την ευγενικά και να είστε σίγουροι ότι θα σας δείξει το δρόμο της επιστροφής…

Η λιμνοθάλασσα ΚοτυχίουΚατά τη βυζαντινή εποχή -όπως γράφουν οι ιστορικοί- ήταν ξακουστή για τα περίφημα όστρακά της, από τα οποία έβαφαν (!) τα ενδύματά τους οι βασιλείς.Την εποχή της Τουρκοκρατίας αποτελούσε προσωπική ιδιοκτησία των μπέηδων της Γαστούνης, που την εκμεταλλεύονταν έναντι μισθώματος σε κατοίκους της περιοχής.Σήμερα αποτελεί έναν από τους πλέον σημαντικούς υδροβιότοπους της χώρας μας, που προστατεύεται από τη διεθνή σύμβαση Ramsar.Είναι ένας σημαντικός τόπος παραγωγής ψαριών, ξεκούρασης των μεταναστευτικών πουλιών, αλλά και ένας από τους ελάχιστους χώρους ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας καρέτα καρέτα.Στη λωρίδα γης, που παρεμβάλλεται μεταξύ θάλασσας και λίμνης, κάθε καλοκαίρι, κυρίως τα βράδια, σε δεκάδες σημεία της όχθης, οι χελώνες καρέτα καρέτα βγαίνουν και γεννούν τα αβγά τους μακριά από τα ενοχλητικά μάτια των περίεργων και τα φώτα του πολιτισμού.Υπολογίζεται ότι η έκταση της λιμνοθάλασσας από τα περίπου 20.000 στρέμματα που καταλάμβανε παλιά, σήμερα δεν υπερβαίνει τα 6.000. Σε αυτή τη δραματική μείωση της υδάτινης έκτασης συνετέλεσαν, και συντελούν δυστυχώς, οι προσχώσεις των συνολικά εννέα χειμάρρων, οι οποίοι εκτός των άλλων ρυπαίνουν τη λιμνοθάλασσα με λιπάσματα και φυτοφάρμακα.Οπως εκτιμούν οι ειδικοί σε θέματα μετανάστευσης πουλιών, το Κοτύχι βρίσκεται σε ευνοϊκή θέση και κυριολεκτικά πάνω στο δυτικό διάδρομο μετανάστευσης, καθώς είναι η τελευταία και αντίστροφα η πρώτη, μιας σειράς λιμνοθαλασσών-υδροβιοτόπων, που εκτείνονται κατά μήκος των δυτικών ακτών της Βαλκανικής, στα οποία τα μεταναστευτικά πουλιά σταματούν για να ξεκουραστούν και να τραφούν.Οι μαλακοί χειμώνες που επικρατούν συνήθως στην ευρύτερη περιοχή, η άφθονη τροφή και το ιδανικό περιβάλλον προσελκύουν κάθε χρόνο ένα σημαντικότατο αριθμό υδρόβιων και μεταναστευτικών πουλιών, όπως αγριόπαπιες, αγριόχηνες, ερωδιούς, αργυρογλάρονα, μαυρόκοτες και κύκνους.Φέτος το χειμώνα τα νερά της λίμνης, εκτός των άλλων, φιλοξένησαν επιπλέον και… λευκές πανέμορφες θεϊκές πινελιές: εκατοντάδες κουρασμένους από το ταξίδι κύκνους, ορισμένοι εκ των οποίων συνεχίζουν ακόμη και σήμερα να… δηλώνουν κατηγορηματικά με στόμφο ότι έχουν ερωτευτεί την περιοχή και αρνούνται πεισματικά να την εγκαταλείψουν.Το κυνήγι επίσημα απαγορεύεται αυστηρά. Η απαγόρευση αυτή όμως -όπως κατ’ επανάληψη έχει καταγγείλει και η τοπική οικολογική οργάνωση ΕΠΟΠ (Ενωση Πολιτών για την Οικολογία και το Περιβάλλον)- ισχύει μόνο στα… χαρτιά, καθώς σχεδόν όλες τις εποχές του χρόνου δεκάδες ντόπιοι λαθροκυνηγοί, χρησιμοποιώντας ευέλικτα αυτοσχέδια σκάφη, τις γνωστές «γαΐτες» (ένα είδος μονόξυλου), και κράχτες, εξολοθρεύουν μέσα από τις καλαμένιες «φυλάχτρες» τα κουρασμένα από το ταξίδι πουλιά, συντελώντας σε μια άνευ προηγουμένου οικολογική καταστροφή.Η λιμνοθάλασσα Κοτυχίου είναι ξακουστή και για τα άφθονα και εύγευστα ψάρια της, τα οποία έχουν θαλασσινή προέλευση, αλλά και για το αβγοτάραχο, που βγάζουν οι ψαράδες κάθε Αύγουστο από την κοιλιά των θηλυκών κεφάλων.Κεφαλοειδή, λαβράκια, τσιπούρες, σπάροι, μουρμούρια, χέλια και γλώσσες ψαρεύονται καθημερινά και τροφοδοτούν τις ψαραγορές όλων των πόλεων της Ηλείας και την Πάτρα, από τους ψαράδες της δημοτικοσυνεταιριστικής επιχείρησης «Κοτύχι Α.Ε.», που μένουν όλες τις εποχές του χρόνου στο γραφικό οικισμό λυόμενων σπιτιών δίπλα από την «μπούκα» της λιμνοθάλασσας.

Τους βρήκαμε στην άκρη της λιμνοθάλασσας, λίγο μετά το μεσημέρι. Μ’ ένα τσιγάρο στο στόμα δένουν και επιδιορθώνουν με λεπτό σχοινί και με αριστοτεχνικό τρόπο τις ιχθυοπαγίδες τους.Τα μάτια τους βγάζουν φλόγες και το ηλιοκαμένο πρόσωπό τους μαρτυρά τις ατελείωτες, κοπιαστικές ώρες που περνούν κάτω από τον καυτό Ηλιο προσπαθώντας να τα βγάλουν πέρα -όπως λένε- με τα στοιχειά… της θάλασσας.Μας εξηγούν ότι ο τρόπος λειτουργίας της λιμνοθάλασσας ως ιχθυοτροφείου βασίζεται, κυρίως, στο φαινόμενο της παλίρροιας.Οι γόνοι όλων των ειδών ψαριών μπαίνουν μέσω του διαύλου της «μπούκας» στη λιμνοθάλασσα ακολουθώντας την παλίρροια. Οταν ωριμάσουν γενετικά, στην προσπάθειά τους να βγουν στην ανοιχτή θάλασσα για να γεννήσουν, συλλαμβάνονται από τις ιχθυοπαγίδες που υπάρχουν στο στόμιο.Αυτά γίνονται σήμερα.Ομως, πριν από περίπου τρεις δεκαετίες όλα ήταν διαφορετικά.

Το ψάρεμα στο Κοτύχι ήταν μια δύσκολη και επίπονη προσπάθεια, που απαιτούσε κυρίως μεράκι για τους αλιεργάτες.Κάθε χρόνο, το Μάιο μήνα, άνοιγαν με τις αξίνες (!) το στόμιο της λιμνοθάλασσας ώστε τα πλεονάζοντα νερά του χειμώνα να φύγουν προς τη θάλασσα και να επέλθει ισορροπία στο γλυκό και το αλμυρό νερό.Κατά τη διάρκεια των επόμενων μηνών, τα ψάρια, βρίσκοντας αρκετή τροφή και ιδανική θερμοκρασία, έμπαιναν στη λιμνοθάλασσα και όταν ερχόταν ο καιρός να την εγκαταλείψουν, τα παγίδευαν σε αυτοσχέδιες παγίδες από πλεχτά καλάμια.Αξιοσημείωτος είναι και ο τρόπος αλιείας των χελιών, τα οποία σήμερα, όπως και τότε, συλλαμβάνονται στις ιχθυοπαγίδες κάθε χειμώνα ύστερα από μεγάλη κακοκαιρία και «κατεβασιές» μεγάλων υδάτινων μαζών. Τα χέλια διατηρούνται ζωντανά μέσα σε ειδικά κατασκευασμένα κλουβιά, που ποντίζονται στη λιμνοθάλασσα μέχρι να προωθηθούν στο εμπόριο και να πάρουν την άγουσα για την Ιταλία (όπου θεωρούνται ένας από τους πλέον απαραίτητους χριστουγεννιάτικους μεζέδες).

Οι παλιές αλυκέςΟ υγρότοπος των περίπου 800 στρεμμάτων, που απέχει μόλις λίγα χιλιόμετρα από την πόλη των Λεχαινών και βρίσκεται δίπλα στο Κοτύχι, λειτουργούσε από παλιά ως αλυκή με ιδιαίτερα μεγάλη παραγωγή αλατιού.Από το 1991 και μετά, όταν σταμάτησε η λειτουργία των αλυκών επειδή η τότε κυβέρνηση τις έκρινε μη αποδοτικές και οικονομικά ασύμφορες, η περιοχή εγκαταλείφθηκε στην τύχη της και σχεδόν στοίχειωσε.Στα ερειπωμένα κτίρια δεν ακούγονται πια οι φωνές των εργατών, αλλά μόνο το παράξενο γουργουρητό από κουκουβάγιες, που κρύβονται εκεί από το φως της ημέρας, και ο θόρυβος των τρωκτικών κάτω από τα ξύλινα πατώματα.

Περίπου πενήντα υπέροχοι λευκοί κύκνοι, που ήρθαν από τα πέρατα του Βορρά, φαίνεται ότι έχουν ερωτευτεί το μέρος και όλη την ημέρα παίζουν, σουλατσάρουν και τσαλαβουτούν στις πλημμυρισμένες εκτάσεις, χαρίζοντας στους λιγοστούς τυχερούς επισκέπτες ένα μοναδικό θέαμα ομορφιάς.Την άνοιξη πολλά από τα παρυδάτια πουλιά θα μείνουν εκεί, για να τραφούν και να ηρεμήσουν. Ανάμεσά τους νανοσκαλίδρες (Calidris minuta), δρεπανοσκαλίδρες (Calibris ferruginea), φιλόμαχοι (Philo-machus pugnax), εκατοντάδες γλαρόνια και οχθοχελίδονα.Στις όχθες, οι θαλάσσιες χελώνες θα βγουν για να γεννήσουν τα αβγά τους, να τα σκεπάσουν και στη συνέχεια να χαθούν μέσα στα κύματα.«Δεν πρέπει αυτός ο παράδεισος να μετατραπεί σε οικόπεδα και παραθεριστικούς οικισμούς, όπως πολλοί ονειρεύονται», σκεφτόμαστε καθώς εγκαταλείπουμε την περιοχή και βλέποντας τα γεμάτα παράπονο ανοιχτά μάτια του υπέροχου αλλά άτυχου κύκνου που βρήκαμε… νεκρό σε μια γωνιά του εγκαταλειμμένου υγρότοπου.

Το Κουνουπέλι και η ΥρμίνηΑφήνουμε πίσω μας τις αλυκές και χανόμαστε βόρεια, στο εσωτερικό μιας καταπράσινης λωρίδας πεύκων που βρίσκεται δίπλα στη θάλασσα. Υστερα από ταξίδι λίγων λεπτών, ξεπροβάλλει μπροστά μας ο κόλπος του Κουνουπελίου και της Υρμίνης με τις ανεκμετάλλευτες ιαματικές πηγές και τα αρχαία κτίσματα.Κατά τη μυθολογία, την πόλη Υρμίνη την έχτισε ο Ακτορας, γιος του Φόρβαντα, εγγονός του Λαπίθη και αδελφός του βασιλιά Αυγεία, γνωστού στη μυθολογία από τον άθλο του Ηρακλή, προς τιμήν της μητέρας του Υρμίνης.Στην αρχαιότητα η Υρμίνη αποτελούσε το δικό της διοικητικό διαμέρισμα, κάτι σαν πόλη-κράτος και κατόπιν ενώθηκε με το κράτος των Επειών.Η Υρμίνη ως πόλη και συγχρόνως ως επίνειο της αρχαίας Ηλιδας αναφέρεται και στα ομηρικά χρόνια.Ακόμη και σήμερα ξεχωρίζουν σε διάφορα σημεία του λόφου, όπου θρυλείται ότι βρισκόταν η αρχαία πόλη, οι ακατέργαστες πέτρες στη σειρά, οι οποίες θεωρούνται από πολλούς ερευνητές ως τα κατάλοιπα του πελασγικού τείχους της προομηρικής Υρμίνης.Επίσης κάποια κατάλοιπα ενετικών κτισμάτων και τειχών στον ίδιο χώρο φανερώνουν το διαχρονικό ενδιαφέρον για την περιοχή.Στους πρόποδες του καταπράσινου λόφου και στην άκρη του κόλπου, δίπλα στα βράχια, τα χαλάσματα των εγκαταλειμμένων εγκαταστάσεων των ιαματικών πηγών, κατασκευασμένων δίπλα στα βράχια, δίνουν έναν μελαγχολικό τόνο στο τοπίο.

Εκεί βρίσκεται και το παράξενο σπήλαιο με τις τεράστιες νυχτερίδες του, τα επικίνδυνα πηγάδια, τα μαύρα νερά και την αλλόκοσμη ατμόσφαιρα… για το οποίο οι ντόπιοι γέροντες έχουν να διηγηθούν τόσες και τόσες απίστευτες «νεραϊδοϊστορίες» στους νεότερους.Ο αριθμός των νυχτερίδων που βρέθηκαν κατά τη διάρκεια των ερευνητικών αποστολών σπηλαιολόγων και επιστημόνων το 1987 ήταν πράγματι εξωπραγματικός και έκανε τους ερευνητές να σημειώσουν στην έκθεσή τους ότι το συγκεκριμένο σπήλαιο θα πρέπει να θεωρηθεί ένας από τους σημαντικότερους ελληνικούς βιότοπους με νυχτεριδολογικό ενδιαφέρον.Η Στροφυλιά

Οταν αρχίσαμε να περιπλανιόμαστε μέσα στα ελικοειδή μονοπάτια του απέραντου δάσους εκείνο το αξέχαστο απόγευμα, ο Ηλιος είχε αρχίσει να παίζει μαζί μας κρυφτό πίσω από τις πελώριες κουκουναριές και τους καλαμιώνες.Το πανέμορφο δάσος της Στροφυλιάς, που έχει την ιδιαιτερότητα να παραμένει πλημμυρισμένο κάθε χειμώνα κι ένα μεγάλο μέρος της άνοιξης, καλύπτει περίπου 20.000 στρέμματα γης και αποτελείται από κουκουναριές, χαλέπιο πεύκη, κέδρα, σχίνα, καλαμιώνες και βελανιδιές.Είναι το μεγαλύτερο δάσος κουκουναριάς στη χώρα μας, ηλικίας 150-200 ετών, που κινδυνεύει να εξαφανιστεί από την παράνομη υλοτομία, τις καταπατήσεις και την έλλειψη φυσικής αναγέννησης.Αλεπούδες, ασβοί, νυφίτσες, κουνάβια, σκαντζόχοιροι και σπάνια πουλιά φωλιάζουν και τριγυρνούν μέσα του δίνοντάς του ζωή. Στην ευρύτερη περιοχή έχουν καταγραφεί 230 είδη πουλιών, 7 είδη αμφιβίων και 26 είδη ερπετών.Δεκάδες μικρές λιμνούλες συνθέτουν μια μοναδικής ομορφιάς εικόνα, ενώ σε πολλά σημεία το δάσος φαίνεται κυριολεκτικά ότι κολυμπάει (!) ή ότι αναδύεται… προσφέροντας καταφύγιο ακόμη και σε υδρόβια πουλιά, όπως πάπιες, φαλαρίδες, γλάρους, αλκυόνες και ερωδιούς.Το ελαφρό αεράκι που φτάνει από το καταγάλανο Ιόνιο φέρνει μαζί του εκτός από τη δροσιά και μυριάδες, απερίγραπτες ανοιξιάτικες μυρωδιές που ξυπνούν τις αισθήσεις και κάνουν το χρόνο να σταματά.Σε ένα από τα δεκάδες ξέφωτα σταματάμε.

Μένουμε σιωπηλοί και αφουγκραζόμαστε…Εκείνος ο καταπράσινος γίγαντας δεν είναι σιωπηλός, αλλά αναπνέει παράλληλα με το θρόισμα του αέρα, τον ήχο του κύματος, τις φωνές των πουλιών, το σύρσιμο των ερπετών και των αμφιβίων που τρέχουν για να κρυφτούν.Προχωράμε για κάμποση ώρα, όταν ξαφνικά ένας περίεργος ήχος από κουδούνια μάς κάνει να στρέψουμε το βλέμμα μας προς τα πίσω. Το θέαμα που αντικρίζουμε είναι απερίγραπτα όμορφο… και λίγο σουρεαλιστικό, καθώς έχει μέσα του και… κάτι από Αγρια Δύση!Μέσα από το πλημμυρισμένο δάσος, πίσω από τα φυλλώματα των δέντρων και τους καλαμιώνες, ξεπροβάλλουν από το πουθενά (!) δεκάδες πελώρια βόδια. Πίσω τους, σε μικρή απόσταση, ένας έφιππος κτηνοτρόφος τα ακολουθεί και με κοφτές «διαταγές-επιφωνήματα» τα οδηγεί στο μονοπάτι, που μόνο εκείνος γνωρίζει, τσαλαβουτώντας με το άλογό του μέσα στα ατελείωτα υγρά λιβάδια.Ο Σπύρος ρίχνεται ξοπίσω του προσπαθώντας να απαθανατίσει τη μοναδική εικόνα στη φυσική της κατάσταση.Το απίστευτο κυνηγητό, υπό τους ήχους των κουδουνιών, που τελικά έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα, τελειώνει σε ένα ομιχλώδες σημείο, εκεί όπου το δάσος φαίνεται να ξεπροβάλλει μέσα από τα νερά.Το κοπάδι με τα βόδια και ο έφιππος κτηνοτρόφος χάνονται μέσα στα δέντρα. Ο ήχος των κουδουνιών γίνεται ολοένα και πιο απόμακρος, ώσπου χάνεται. Και τότε διαπιστώνουμε ότι έχουμε φτάσει στο έλος της Λάμιας. Στον καταπράσινο βάλτο όπου, όπως λένε οι ντόπιοι γέροντες, έχει την κατοικία της η όμορφη νεράιδα που φυλάει το δάσος καλύτερα κι από το… μαντίλι της!Εκεί -σύμφωνα με τις μελέτες των ορνιθολόγων- φωλιάζουν ο μικροτσικνιάς (Ixodrychus minutus), το νανοβουτηχτάρι (Tachydaptus rufikollis) με την πλωτή φωλιά του, η παγκοσμίως απειλούμενη βαλτόπαπια (Aythya nyroca), τσιχλοποταμίδες, πολύχρωμες πεταλούδες και χιλιάδες βατράχια που κάθε βράδυ στήνουν μια εκκωφαντική συναυλία…

Υστερα από πορεία περίπου δύο χιλιομέτρων φτάνουμε στον ποταμό που είναι άμεσα συνυφασμένος με το έλος της Λάμιας.Είναι αυτός που στραγγίζει το έλος αλλά και ένα μεγάλο κομμάτι από τα υγρά λιβάδια του δάσους, μεταφέροντας τα πλεονάζοντα νερά στη θάλασσα.Πάνω από το ξύλινο γεφύρι του μπορεί κανείς να θαυμάσει την άγρια φύση, αλλά και τα τεράστια υδροχαρή φυτά που σκαρφαλώνουν πάνω στις κουκουναριές. Οι ντόπιοι ισχυρίζονται ότι το ποτάμι είναι μάλλον τεχνητό και οι κατασκευαστές του ήταν οι κάτοικοι της θρυλικής Υρμίνης, οι οποίοι έκρυβαν εκεί τα πολεμικά τους πλοία.Αφήνουμε πίσω μας το παράξενο ποτάμι με τις έντονες φυσικές μυρωδιές και τους ήχους των πουλιών και κατευθυνόμαστε προς τη μικρή λιμνοθάλασσα του Πρόκοπου και τα Μαύρα Βουνά. Το φυσικό σύνορο που χωρίζει τον επίγειο παράδεισο του υδροβιότοπου από τον πολιτισμό.

Οι πελώριοι βράχινοι σχηματισμοί, ηλικίας 135 (!) εκατομμυρίων ετών, ατενίζουν μαζί μας το ηλιοβασίλεμα στο Ιόνιο ξυπνώντας μέσα μας συναισθήματα νοσταλγίας…Ενα βραχοκιρκίνεζο, που κόβει βόλτες από πάνω μας, τινάζει με δύναμη τα φτερά του και λίγο πριν χαθεί στην απόκρημνη πλευρά των Μαύρων Βουνών, που «βλέπει» προς τη θάλασσα, μας υπενθυμίζει με τις φωνές του ότι το ταξίδι μας έχει τελειώσει.Το ελαφρύ αεράκι που συνοδεύει τη δύση του κατακόκκινου Ηλιου στο Ιόνιο, φέρνει μαζί του από το βάθος του δάσους κάτι σαν ψίθυρο… που τον ταυτίζουμε αυθόρμητα με το θρύλο της νεράιδας Λάμιας.«Θα σας περιμένω. Να ξανάρθετε», ακούγονται καθαρά τα λόγια της στα αυτιά μας και ανατριχιάζουμε… Ο Σπύρος λέει ότι είναι από την υγρασία και τον αέρα.Λίγα λεπτά αργότερα, με σφιγμένη την καρδιά, παίρνουμε το δρόμο προς τον πολιτισμό, έχοντας όμως την εντύπωση μέσα μας ότι, έστω και για μερικές ώρες, πήγαμε στον παράδεισο και γυρίσαμε…

Category: Αποκαλύψεις